اسلایدر

زندگینامه

سید محمود علایی طالقانی در ?? اسفند ماه سال ???? به‌دنیا آمد. گلیرد یکی از دهات طالقان است. وی اولین فرزند پسر خانواده بود. وقتی به سن پنج سالگی رسید او را به مکتب‌خانه گلیرد نزد ملا سید تقی اورازانی فرستادند. او در سال اول، خواندن قران را آموخت. در سال دوم، کتاب «موش و گربه» اثر عبید زاکانی را شروع کرد. سید محمود در سن هفت سالگی سواد خواندن و نوشتن را کامل آموخت. در همان سن پدرش تصمیم گرفت به تهران مهاجرت کنند و به خانه‌ای کوچک در محله? قنات آباد تهران رفت. وقتی به سن ده سالگی رسید، بنا به درخواست پدر برای تکمیل علوم دینی به شهر مقدس قم رفت. پدر درباره? سید محمود به آیت‌الله حاج شیخ حائری سفارش کرد. سید محمود در ابتدا به مدرسه رضویه رفت و سپس وارد مدرسه? فیضیه شد. در سال ???? پدر ایشان مریض شدند و دارفانی را وداع گفتند. در همان سال به نجف اشرف رفت و از اساتید معروف بهره برد و پس از شش سال از عالم بزرگ آیت‌الله اصفهانی اجازه? اجتهاد گرفت و به ایران بازگشت. او به قم رفت و از آیت‌الله حائری اجازه اجتهاد و از آیت‌الله مرعشی اجازه? حدیث گرفت.

سپس جلساتی برای عده‌ای از جوانان تشکیل داد. او در آن سال‌ها از طرفی به ادامه? تحصیل پرداخت و از طرفی مشغول آموزش به جوانان شد. به این ترتیب رسماً وارد مبارزه با رژیم و برای اولین بار توسط مأموران رضاخان دستگیر و به شش ماه حبس محکوم شد. در سال ???? بود که کانون اسلام را در خیابان امیریه تشکیل داد و در همین سال مجله‌ای به نام دانش‌آموز نیز برای اولین بار از سوی روحانیت انتشار یافت.

مسجد هدایت. ابتدا مقبره? خاندان هدایت بود. آقای طالقانی در سال ???? رسماً امام جماعت مسجد هدایت شد. بعد از سال ????، اعضای انجمن اسلامی مهندسان و نمازگزاران پول تهیه و مسجد را بازسازی کردند. از همان سال اول تفسیر قرآن آقای طالقانی در آن مسجد شروع شد: مسجد هدایت علاوه بر جلسه تفسیر و صحبت‌های آقای طالقانی، محل دیدار دانشجویان هم بود. آنها به مناسبت‌های مختلف در مسجد جمع می‌شدند و به صحبت‌های آقای طالقانی گوش می‌دادند. در سال ????، آقای طالقانی به همراه عده‌ای از دوستان، به نمایندی از آیت‌الله بروجردی برای رساندن پیام به ایشان به شخی شلتوت، شخی دانشگاه الازهر و مفتی مصر به آن کشور رفت. هدف از آن سفر، نزدیکی بیش‌تر با علمای شیعه و اهل تسنن بود. چند سال بعد آقای طالقانی برای شرکت در کنفرانس دیگری به همراه عده‌ای دیگر به بیت‌المقدس مسافرت کرد. یکی از کارهای مهمی که آقای طالقانی در سال ???? انجام داد حضور در هیأت مؤسس نهضت آزادی ایران بود. مهندس مهدی بازرگان و دکتر یدالله سحابی عضو نهضت آزادی را تشکیل می‌دادند.

آقای طالقانی در مسجد هدایت به همراه آقای مطهری به تحلیل مسایل اجتماعی و افشاگری کارهای رژیم می‌پرداخت. اعلامیه‌های معروف آیت‌الله طالقانی معروف به دیکتاتور خون می‌ریزد در صدها نسخه انتشار یافت و بعدها برایش پرونده‌ای شد که او را به ده سال زندان محکوم کردند. آقای طالقانی پس از گذشت پنج سال از مدت محکومیت در روز نهم آبان سال ???? از زندان قصر آزاد شدند. بعد از بسته شدن مسجد هدایت آقای طالقانی به مبارزات مخفی پرداخت و بار دیگر در سال ???? شور و حال عجیبی به مسجد هدایت داد. سپس او را دستگیر کردند و او را با هواپیما به زاهدان تبعید کردند و به همراه مأموری به زابل رفت. در همان سال‌ها گروهی به نام سازمان مجاهدین خلق وارد مبارزات مسلحانه شدند. آقای طالقانی در روزهای آخر سال ????، بدترین دوران زندان خود را گذراند. سپس در هشتم آبان‌ماه سال ???? آزاد شد. یکی از مهم‌ترین نظرات آقای طالقانی بعد از انقلاب طرح مسأله شوراها بود. اولین نماز جمعه تهران به امامت ایشان در ? مرداد ماه در دانشگاه تهران برگزار شد و سپس ایشان به عنوان نماینده? مردم در مجلس خبرگان انتخاب شد و عاقبت در ?? شهریور سال ???? از دنیا رفت.

 زندگی سیاسی

درباه زندگی سیاسی و اجتماعی مرحوم طالقانی تا کنون آثار متنوعی به رشته تحریر درآمده و هر یک از نویسندگان سعی کرده‌اند با تکیه بر آثار و مدارک موجود تصویری از زندگی ایشان ارائه دهند. ویژگی خاص شخصیتی ایشان از یک سوی و نقش هدایتگر و رهبری‌گونه وی در غیاب آیت‌الله سید روح‌الله خمینی در سالهای قبل از پیروزی انقلاب اسلامی سبب شده که هر یک از نویسندگان تنها به بخشی از حیات سیاسی و اجتماعی ایشان بپردازند.

به طورکلی آثاری که درباره آیت‌الله طالقانی به رشته تحریر درآمده و چاپ و منتشر شده‌است به چهار دسته تقسیم می‌شود: ?. دسته اول شامل مجموعه مقالات و کتبی است که صرفاً به زندگی سیاسی و اجتماعی بدون تکیه بر اسناد موجود (‌شهربانی سابق – ساواک و...)‌پرداخته‌اند این دسته از آثار اغلب در سالهای پس از وفات آیت‌الله طالقانی به رشته تحریر در آمده‌اند.

?. دسته دوم آثار موجود درباره طالقانی مقالات و کتبی است که بیشتر به اندیشه‌های طالقانی در ابعاد سیاسی، اجتماعی و گاها اقتصادی پرداخته‌ است. این دسته از آثار اگر چه از سال ???? حجم بیشتری را به خود اختصاص می‌دهد؛ ولی به لحاظ محتوایی مفید و قابل توجه‌است.

?. دسته سوم از آثار منتشره درباره طالقانی مجموعه سخنرانی‌های ایشان است. این دسته از آثار اگر چه فاقد هر گونه توصیف و بینش است و تنها صرف متن سخنرانی‌ها را در بر می‌گیرد ؛ ولی از آنجا که مجموعه‌ای از سخنرانی‌های ایشان را در بر می‌گیرد، مفید و قابل توجه‌است. آخرین نمونه از این گونه آثار کتاب مناره‌ای در کویر است.

?. دسته چهارم و آخرین آثار درباره زندگی و فعالیت سیاسی و مبارزات طالقانی، انتشار اسناد توسط سازمان‌ها یا نهادهای مختلف است که آخرین نمونه آن مجموعه اسناد سه جلدی مرکز بررسی اسناد تاریخی درباره طالقانی است اثر حاضر در واقع تلفیقی از آثار چهارگانه مذکور است. این اثر نه اسناد صرف ف‌نه زندگینامه بدون اسناد و نه اندیشه صرف طالقانی است. در واقع نویسند ه در تدوین و تألیف اثر مذکور اهداف ذیل را دنبال کرده‌است: شخصیت شناسی سیاسی آیت‌الله طالقانی و جایگاه وی در متن رویدادهای انقلابی ؛ بازیابی کلی اندیشه‌های سیاسی و اقتصادی طالقانی بر بنیان آثار موجود ؛ معرفی و تدوین آثار منتشر نشده درباره طالقانی و جایگاه وی در انقلاب اسلامی.

این اثر به دو بخش تقسیم شده‌است: بخش پژوهشی که با عنوان مدخل پژوهشی بر مجموعه اسناد طالقانی نگارش یافته، شیوه توصیف و تحلیل رویدادها با رعایت سیر تاریخی در محدوده زمانی سالهای ???? تا ???? ه‌. ش را در بر دارد و پایه اطلاعات گردآوری شده از منابع و مآخذ، شامل کتب، سخنرانی‌ها و انساد است. این مدخل سه فصل است: درفصل اول به دوران کودکی و نوجوانی طالقانی می‌پردازد. فصل دوم خود به سه قسمت تقسیم شده‌است: در فصل اول به آغاز مبارزه سیسی طالقانی از شهریور ???? تا تشکیل نهضت آزادی می‌پردازد. قسمت دوم از فصل دوم در برگیرنده فعالیتهای سیاسی – اجتماعی طالقانی از نهضت آزادی تا پیروزی انقلاب است و سرانجام قسمت سوم به فعالیتهای سیاسی اجتماعی طالقانی پس از پیروزی انقلاب می‌پردازد.

فصل سوم مدخل پژوهشی اشاره‌ای کوتاه به اندیشه‌های سیاسی و اقتصادی طالقانی دارد. مسأله آزادی، ‌بحث شوراها، استبداد و ابعاد آن و... از مطالب عمده فصل سوم است.

بخش دوم کتاب در برگیرنده اسناد است. اسناد گردآوری شده به لحاظ طبقاتی در زمره اسناد سری و محرمانه شهربانی سابق (‌ ژاندارمری کنونی)‌ مربوط به سالهای ???? تا ???? ه. ش است. خصوصیات این اسناد از این جهت است که برای اولین بار منتشر می‌شود و به لحاظ محتوا و مضامین، متفاوت از اسناد منتشر شده درباره طالقانی است در واقع مؤلف با بررسی موردی اسناد منتشر شده درباره طالقانی سعی کرده از گردآوری اسناد تکراری ای چاپ شده در گذشته خودداری کند و تا حد امکان اثری بدیع ارائه دهد.

گردآوری و تدوین این مجموعه اسناد کاری دشوار و طاقت فرسا بود و از آنجا که انتشار این اسناد می‌تواند پرتوی بر گوشه‌ای تاریک از تحولات سیاسی و اجتماعی تاریخ معاصر ایران بیفکند مفید و قابل توجه‌است.

 سالشمار زندگی آیت‌الله طالقانی

???? (?? اسفند): تولد در روستای گلیرد، طالقان

????: ورود به مکتبخانه روستای گلیرد

????: هجرت به تهران و سکونت در محله? قنات‌ آباد

????: تحصیل در مدارس رضویه و فیضیه قم

????: فوت پدر

????: هجرت به نجف اشرف و ادامه? تحصیل نزد علمای بزرگ نجف

????: کسب درجه? اجتهاد از آیت‌الله اصفهانی و آیت‌الله حائری در قم

????: اقامت در تهران، آغاز تدریس در مدرسه? سپهسالار (شهیدمرتضی مطهری) و ازدواج در همین سال.

????: آغاز مبارزه علیه حکومت طاغوت، دستگیری و حبس به مدت شش ماه.

????: تشکیل کانون اسلام، انتشار مجله? دانش‌آموز، همکاری با گروه‌های مبارز.

????: آغاز فعالیت در مسجد هدایت (پایگاه مبارزان) و امام جماعت شدن در آن مسجد.

????: همکاری و حمایت از گروه‌های مختلف مبارز مثل «جبهه? ملی» و «فدائیان اسلام»

????: پیوستن به نهضت مقاومت ملی

????: پناه دادن به تحت تعقیب قرار گرفتگان گروه «فداییان اسلام» و زندانی شدن در همین رابطه

????: مسافرت به مصر به نمایندگی از طرف آیت‌الله بروجردی و رساندن پیام ایشان به شیخ شلتوت که شیخ دانشگاه الازهر و مفتی مصر بود، شرکت در کنگره? اسلامی دارالتقریب قاهره، ملاقات با جمال‌عبدالناصر.

????: تشکیل جلسات به منظور افشار و تحلیل مسائل اجتماعلی کشور به همراه آیت‌الله مرتضی مطهری.

????: سفر به بیت‌المقدس به منظور شرکت در برنامه? مؤتر الاسلامی، آشنا شدن با مشکلات و رنج‌های مردم آواره و ستمدیده فلسطین.

????: تأسیس نهضت آزادی به همراه مهندس بازرگان، دکتر سحابی و …

????: (? بهمن) بازداشت توسط مأموران شاه در منزل

????: شرکت در قیام مردمی پانزدهم خرداد، انتشار اعلامیه? معروف و مهیج و افشا کننده? «دیکتار خون می‌ریزد!» دستگیری مجدد ایشان.

????: (? آبان) آزادی از زندان

????: تبعید به زابل و بافت به مدت یک سال و نیم به علت حمایت از مردم فلسطین.

????: لو رفتن توسط افراد گروهک سازمان مجاهدین، دستگیری مجدد ایشان.

????: (? آبان) آزادی از زندان قصر

????؛ سازماندهی و راه‌اندازی راهپیمایی میلیونی تاسوعا و عاشورا، عضویت در شورای انقلاب

????: (? مرداد) منصوب شدن به عنوان اولین امام جمعه تهران از طرف امام خمینی و خواندن اولین نماز جمعه در دانشگاه تهران.

????: (?? مرداد) انتخاب شدن به عنوان نماینده? مجلس خبرگان از سوی مردم تهران

????: (?? شهریور) پس از سال‌ها مبارزه، تبعید و زندانی شدن از زمین خاکی به دیار باقی شتافت.

این نوشتار درباره? زندگی‌نامه? افراد، خُرد است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.

 نظریات ایشان در مورد حجاب

آیت الله طالقانی از مخالفین اجباری نمودن حجاب در ایران پس از انقلاب بودند. کیهان به نقل از ایشان در شماره ?? اسفند ???? نوشت:

حتی برای زن های مسلمان هم در حجاب اجباری نیست چه برسد به اقلیت های مذهبی...ما نمی گوییم زنها به ادارات نروند و هیچ کس هم نمیگوید...زنان عضو فعال اجتماع ما هستند...اسلام و قرآن و مراجع دین میخواهند شخصیت زن حفظ شود. هیچ اجباری هم در کار نیست. مگر در دهات ما از صدر اسلام تا کنون زنان ما چگونه زندگی می کردند؟ مگر چادر می پوشیدند؟...کی در این راهپیمایی ها زنان ما را مجبور کرده که با حجاب یا بی حجاب بیایند؟ این ها خودشان احساس مسئولیت کردند. اما حالا اینکه روسری سر کنند یا نکنند باز هم هیچکس در آن اجباری نکرده است.